Proiektu hau garatzeko Izaban erakutsi dizkiguten argazkiek eta horien inguruan jasotako ahozko testigantzek mahai gainean jartzen dute denboraren poderioz, kasu honetan epe labur edo ertainean, desagertu beharreko lekukotza mota horiek biltzeko premia edo behar argia. Ibarreko gainerako herrietan ere antzeko zerbait gertatuko zela uste dugu.

Zenbait irudik, lehenik, ez digute asko esango eta, hala ere, atzean dagoen historia entzutean, bat-batean konturatzen gara zenbat pertsona eta belaunaldi joan diren beste mundura beren burua fisikoki ezagutu gabe, eta dena, hain zuzen ere, hemen interpretatzen diguten argazki horren atzean dagoen historiak agerian uzten duelako argazkirik eta ispilurik ez zegoenez, besteen aurpegiak ezagutzen genituela… baina ez gurea. Guzti hori XX. mendean gainditzen hasi zen. Gaur denok dakigu nolakoa den gure aurpegia.

Hemen geratzen dira, halaber, espartingileen testigantzak, oso gaztetan Pirinioak oinez zeharkatzeak haientzat suposatzen zuenaren lekukotasunak; baita lehen aldiz proiekzio bat ikustean sentitu zutenarenak ere, kasu honetan film batena. Era berean, abizen batzuen jatorria, familia batzuen egitura konplexua edo hartzaren presentziak artzainentzat suposatzen zuena aurkitu genuen, adibide batzuk bakarrik jartzeagatik.

Laburbilduz, informatzaile izabar bat da bete-betean asmatzen duena, lehen ez zutela galdetzen antzinako bizimoduari buruz eta, zerbait kontatzen bazieten, ez zitzaiela interesatzen aitortzen baitu.

Gaur, ez dakigu beranduegi ote den, baina zerbait berreskuratu ahal izan dugu gure adineko pertsonen oroimenetik, beti bizitza-irakaspenak. Sentitzen dugu hemen aurkezten dugun bezalako lanek balio dutela gaur, eta betiko, gure aurrekoen ahozko eta idatzi gabeko oroimena iraunarazteko.

Hemen geratzen dira gure ondare inmaterialaren pilula hauek.